Vademecum skarbnika jednostki samorządu terytorialnego + wzory do pobrania

Fundament pracy skarbnika, który pozwoli zrozumieć najtrudniejsze zagadnienia.

W książce przedstawiono „fundamenty” kadrowe, organizacyjne, budżetowe, finansowe i księgowe, które pozwolą skarbnikom zrozumieć nawet najtrudniejsze zagadnienia oraz wyjaśnią specyficzne dla sektora publicznego zagadnienia i pojęcia (np. zasada kasowości i jej konsekwencje, szczególne zasady wykonywania budżetu, klasyfikowanie wydatków na potrzeby SMUP, zakładanie lokat długoterminowych, wolne środki, mechanizm podzielonej płatności w VAT, zaciąganie i spłata długu, ewidencja księgowa urzędu JST jako jednostki budżetowej i organu jako budżetu itd.). Publikacja w sposób jasny i kompleksowy przedstawia sektor publiczny, kładąc akcent na te kwestie, które określają jego status, obowiązki i uprawnienia skarbnika. Wyjaśnienia prezentowane są w przystępny sposób, bazując na praktycznych przykładach.

Z zakresu zagadnień kadrowych przedstawiono m.in. te związane z kwestiami zatrudnienia i wynagrodzenia skarbnika. W kontekście spraw organizacyjnych skoncentrowano się na wyjaśnieniach dotyczących statusu skarbnika jako głównego księgowego JSFP, a także jego roli w przypadku podjęcia decyzji o wspólnej obsłudze przez urząd JST samorządowych jednostek organizacyjnych.

Do podstawowego zakresu obowiązków skarbnika należą jednak przede wszystkim sprawy związane z planowaniem i wykonywaniem budżetu oraz wieloletnią prognozą finansową. Stosowanie przepisów dotyczących planowania i prognozowania sprawia wciąż istotne problemy. Dotyczy to np.:

• obliczania wolnych środków;
• szczególnych zasad wykonywania budżetu;
• klasyfikowania wydatków z uwzględnieniem rozdziałów podmiotowych i usługowych (SMUP);
• zakresu wymaganej od skarbnika kontrasygnaty;
• ewidencji lokat;
• obliczania relacji warunkujących uchwalenie budżetu i wieloletniej prognozy finansowej;
• ujmowania w ewidencji rozliczeń VAT.

Publikacja pokazuje również najważniejsze zagadnienia związane z rachunkowością budżetową, sprawozdawczością finansową, budżetową i sprawozdawczością z operacji finansowych, z którymi to zagadnieniami musi zmierzyć się skarbnik JST. Na uwagę zasługuje szczegółowe omówienie reguł prowadzenia ksiąg rachunkowych w systemie informatycznym (przy użyciu komputera); roli zasad (polityki) rachunkowości dla JST, obowiązków związanych z inwentaryzacją aktywów i pasywów oraz problemów z ewidencją rozliczeń VAT, czy wyodrębnieniem, w celu rozliczeń, wydatków związanych z realizacją zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Swoje miejsce w Vademecum znalazło także przybliżenie różnic między ewidencją księgową urzędu JST (jednostka budżetowa) i organu – budżetu.

Szereg obowiązków i uprawnień skarbnika JST jest związanych bezpośrednio z prowadzeniem gospodarki finansowej. Publikacja zwraca uwagę na regulacje dotyczące gromadzenia dochodów, dokonywania wydatków i realizacji zadań publicznych. W książce przybliżono m.in. zagadnienia odnoszące się do podstawowych zasad dokonywania wydatków publicznych, kategoryzacji wydatków na majątkowe i bieżące, granic wydatkowania środków budżetowych, udzielania i rozliczania dotacji na zadania z zakresu ochrony zabytków, planowania dochodów i wydatków związanych z realizacją zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także wykonywania dochodów z tytułu należności cywilnoprawnych oraz niepodatkowych należności budżetu o charakterze publicznoprawnym.

Publikację uzupełnia artykuł przybliżający tematykę doręczeń elektronicznych, która chociaż nie dotyczy bezpośrednio obowiązków skarbnika, to jej znajomość jest niezbędna do prawidłowego wykonywania obowiązków pracowniczych.

Poprzez wskazaną powyżej perspektywę i zakres poruszanych zagadnień książka stanowi swoistą „mapę drogową" prowadzącą skarbnika przez często pogmatwane ścieżki wyznaczane przez rozbudowane regulacje prawne opisujące obowiązki podmiotów publicznych.

Dzięki tej książce dowiesz się m.in.:

• jaka jest podstawa świadczenia pracy przez skarbnika JST i jakie są zasady jego wynagradzania;
• jakie kwalifikacje powinien mieć pracownik na stanowisku skarbnika JST;
• czy można zatrudnić w urzędzie JST głównego księgowego urzędu, niezależnie od zatrudnienia skarbnika JST;
• jakie są ryzyka związane z łączeniem funkcji głównego księgowego urzędu i skarbnika JST;
• jak na obowiązki skarbnika JST wpływa pełnienie przez urząd JST funkcji jednostki obsługującej (wspólna obsługa – CUW);
• jakie są najważniejsze uwarunkowania prawne związane z uchwaleniem budżetu;
• dlaczego organ stanowiący nie może w trakcie roku budżetowego zabrać organowi wykonawczemu bez jego inicjatywy i zgody upoważnienia do dokonywania zmian w planie wydatków budżetu;
• jakie ograniczenia planistyczne i finansowe niosą w gospodarce budżetowej JST szczególne zasady wykonywania budżetu oraz jakie są skutki ich nieprzestrzegania;
• dlaczego niektórych środków (np. z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg) nie zalicza się do szczególnych zasad wykonywania budżetu JST;
• czy i gdzie w jednostkowych sprawozdaniach budżetowych można odnaleźć wydatki bezpośrednie związane ze świadczeniem usług publicznych i pośrednie dotyczące kosztów utrzymania stanowisk pracy;
• czym jest dług JST i jak skutecznie nim zarządzać;
• jak prawidłowo zaciągać zobowiązania;
• w jaki sposób ustalić zasady rozliczenia VAT;
• co sprawia największe problemy przy realizacji obowiązku inwentaryzacji aktywów i pasywów;
• jakie dokumenty są dokumentami „odpowiednimi" przy weryfikacji i jak dokumentować w tym zakresie przebieg inwentaryzacji (art. 27 ustawy o rachunkowości);
• jaki są zasady inwentaryzacji majątku przekazanego do używania Ochotniczym Strażom Pożarnym;
• jak sporządzić bilans z wykonania budżetu;
• jak wyodrębnić ewidencję wydatków związanych z realizacją zadań zleconych z zakresu administracji rządowej;
• jak przygotować dokumentację w zakresie realizacji wydatków dotyczących zadań zleconych z zakresu administracji rządowej finansowanych środkami własnymi JST;
• czy JST może zaprzestać realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w przypadku gdy dotacja nie pokrywa wszystkich wydatków budżetowych z tym związanych;
• czy można dofinansowywać ze środków własnych JST realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej;
• czy zakup komputera o wartości 9989 zł jest wydatkiem majątkowym;
• na czym polega prowadzenie ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera;
• jak uniknąć odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w związku z naruszeniem obowiązków dotyczących inwentaryzacji pasywów i aktywów jednostki;
• jak wykonywać kompetencje związane z kontrasygnatą czynności prawnych;
• czy wszystkie czynności prawne skutkujące zaciąganiem zobowiązań finansowych przez jednostki organizacyjne samorządu mają być kontrasygnowane przez skarbnika bądź osobę przez niego upoważnioną;
• jak udzielać ulg w zapłacie należności cywilnoprawnych;
• kiedy przedawniają się niepodatkowe należności budżetu o charakterze publicznoprawnym;
• jakie są różnice między sprawozdaniami budżetowymi a sprawozdaniami z operacji finansowych;
• jakie środki mogą być ujmowane na lokatach terminowych oraz jak takie lokaty ewidencjonować i ujmować w sprawozdawczości;
• jak dostosować procedury księgowe (np. w zakresie wysyłania upomnień w formie elektronicznej) do nowych wymagań doręczeń elektronicznych, które zaczną obowiązywać od 1.10.2024 r.;
• na czym polega i kogo dotyczy usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego.

Książka uwzględnia stan prawny na 1.6.2024 r., czyli m.in. zmiany ustawy o finansach publicznych dotyczące relacji spłaty zobowiązań, relacji części operacyjnej budżetu, źródeł finansowania deficytu czy też planowania i prognozowania wydatków z tytułu gwarancji i poręczeń.